Bosnak Halk Efsaneleri

0
(0)

Yazar: Yusuf Ziya Sumbullu

FENOMEN YAYINCILIK

Bir toplumun, tarihsel surec icinde urettigi ve kusaktan kusaga aktardıgı her turlu maddi ve manevi ozellikler butunune kultur denir. Ait oldugu toplumun kimligini olusturan, onu diger toplumlardan farklı kılan kultur, aynı zamanda ilgili toplumun yasayıs ve dusunus tarzıdır.

Toplumdan topluma degisik ozellikler sergilemekle, goreli bir yapı sergileyen kultur, kokleri itibariyle degerlendirildiginde ise mitolojik, tarihi veya fantastiktir. Birey davranıslarını yonlendirerek, toplumsal duzeni saglayan, topluma kimlik kazandıran kultur, ait oldugu toplumun dayanısmasında ve birliginde de oldukca etkin rol oynamaktadır.

Bu yaklasım ekseninde, Guney Avrupa ve Balkan karakterinin birbirleriyle kaynastıgı karma bir kultur ve sosyal yapı sergileyen Bosna-Hersek’in uc kurucu halkından biri olan, oncelikle dini tercihleri, ardından diger kultur ogeleri baglamında da diger iki topluluktan farklı olan Bosnakların sozlu kultur urunlerinden olan efsaneler uzerine calısmayı uygun gorduk.

Bu dusunce esliginde, 109’unu dogrudan sozlu kaynaklardan saha calısması ekseninde yuzyuze gorusme metedolojisi teknigi kullanarak derledigimiz, 47 tanesini ise Aısa Softic’in “ Antologıja Bosnyacke Usmene Prıce” adlı eserinden tercume yoluyla elde ettigimiz 156 Bosnak halk efsanesini bazı on acıklamalar, tespit ve degerlendirmeler esliginde, elinizdeki calısmada biraraya getirdik.

Calısmamızda, Giris, Balkanlar ve Bosna-Hersek, Bosna-Hersek’te Siyasi, Sosyal ve Kulturel Yapı, Efsane Kavramı, Efsanenin Kokeni, Konuları ve Efsane Tasnif Calısmaları, Bosnak Efsanelerinin Degerlendirilmesi ve Tasnifi, baslıkları altında yaptıgımız acıklamaları takiben Bosnak halk efsane metinlerine yer verdik. Aısa Softic’in “ Antologıja Bosnyacke Usmene Prıce” adlı eserinden tercume yoluyla elde ettigimiz (4, 27, 31, 32, 33, 34, 35, 36,37, 38, 39, 41, 42, 50, 51, 63, 68, 69, 70, 71, 72, 74, 75, 76, 78, 79, 80, 81, 100, 101, 102, 103, 105, 105, 108, 109, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 125, 140, 144, 145) efsaneler dısında kalan diger efsaneler icin kaynak kisi hakkında genel bilgiler ile ilgili kaynak kisinin naklettigi efsane numarasını da iceren birer derleme kunyesi olusturduk. Bu kunyelerle kac numaralı efsanenin kim tarafından anlatıldıgı bilgisine okuyucunun rahatca ulasmasını amacladık.

Calısmamız suresince, efsane metinlerini dahil oldugu efsane grubu icerisinde olmakla alt alta sıralamakla birlikte, calısmamızı yuruttugumuz merkez olması nedeniyle Tuzla Sehri’nin sembolu de olan ‘Keci’ efsanesi ile Bosna-Hersek’te derlegimiz ilk efsane olan ‘Drina Nehri’ adlı efsaneyi ilk iki sıraya koyma, derledigimiz son iki efsane olan ‘Kosova Savası ve Ibrahim Dervisovic’,‘Suha Mezarlıgı’ ve “Bali Bey’in Suyu” adlı efsaneleri ise son sıraya koyma konusunda, duygusal davranmaktan kurtulamadık.

‘Kesik Bas’ , ‘ Kız Magarası’, ‘Travnik Kulesi’, ‘ Sair Ilhami’, ‘Ayvaz Dede’, ‘Hasan Kaimi’, ‘Gradacac, Srebrenik, Soko’, ‘Zelzele’, gibi aynı adı tasıyan birden cok efsanenin birbirine paralel bir seyir izlemekle birlikte, halk muhayyilesinde aldıgı degisik sekilleri ve bazı motif farklılıklarını gostermek acısından birden cok ornegine de calısmamızda yer verdik.

Calısmamızın Turkce olmasından hareketle, Srebrenıca – Srebrenitsa, Gradacac – Gradacac, Jajce-Yayce, Maglaj-Maglay, Banjaluka-Banyaluka, Dzemal-Cemal, Majcıca-Maycıtsa, Grjesnik-Gryesnik, Aısa- Ayse orneklerinde goruldugu uzere, Bosnak alfabesi ve Turk alfabesi arasındaki yazı ve telaffuz farklılıklarını, Bosnakca kisi ve yer isimlerinde, okuyucuya kolaylık saglayacagı dusuncesiyle Turkce yazı ve konusma dilinin karakter ozelliklerini dikkate alarak sekillendirmeye calıstık.

Yayın Tarihi 2010-10-12
ISBN 6054370085
Baskı Sayısı 1. Baskı
Dil TURKCE
Sayfa Sayısı 250
Cilt Tipi Karton Kapak
Kagıt Cinsi Kitap Kagıdı
Boyut 14 x 19.5 cm

Bu kitap ne kadar yararlıydı?

Derecelendirmek için bir yıldıza tıklayın!

Ortalama puanı 0 / 5. Oy sayısı: 0

Şimdiye kadar oy yok! Bu kitaba ilk oy veren siz olun.

Tüm malzemeler bir sitede www.kitapyurdu.com alınan.
Rehberlik sadece ziyaretçiler için malzeme kullanın.